Archief

huidige werk

Work work work

Op een steeds efficiëntere werkvloer werken we tegen de klippen op. Ons lichaam staat doorlopend op het punt van burnout; ondertussen staan robots en vormen van kunstmatige intelligentie klaar om ons te vervangen. Vervreemd van ons menszijn en met een latent gevoel van gebrekkigheid exploiteren we onszelf en elkaar. Kunnen we nog in opstand komen? Of moeten we ons verzet ook maar automatiseren?

‘Work work work’ transformeerde Frascati Amsterdam in een tijdelijk museum voor performancekunst. Dagelijks acht uur lang, een werkdag, was het gebouw geopend voor bezoekers. De expositie, met werk van Dries en zes andere kunstenaars, onderzocht de werkende mens in tijden van automatisering. Getoond werden een groot aantal performances, beeldende en videowerken die de relatie tussen werkgever, werknemer en (kunst)consument onderzochten.

(meer…)

Dear beloved friend,

Begin 2023 reisde Dries naar Lagos, Nigeria om een werk te maken over de mogelijke toekomstige Afrikaanse exodus. Maar de performers van Kininso Koncepts hadden niet zo’n zin om zichzelf als potentiële migranten te tonen. Liever draaiden ze de lange geschiedenis van stereotypering om, en stelden ze hun blik op ons, Europeanen, centraal. Een camerateam uit Nollywood, het centrum van de Afrikaanse filmindustrie, sprong aan boord. Gewapend met camera’s, filmlampen en een snelle internetverbinding maakten ze een werk over ons Europese zelfbeeld, nu onze toekomstverwachtingen hier beginnen te wankelen. Hoe hardnekkig zijn de beelden van onszelf en de ander? Hoelang houden we ons nog vast aan onze comfortabele machtspositie?

Dear beloved friend,
is een live filmvoorstelling. Het werk werd gespeeld in het Seaside Cottage Theater in Lagos en rechtstreeks in schouwburgen en op festivals in Nederland vertoond.

The NarcoSexuals

In The NarcoSexuals portretteert Dries Verhoeven een groep mannen die zich verliest in seksueel drugsgebruik. Het publiek beweegt zich rond een eengezinswoning, waar ze door de vensters de verbeelding van een gedrogeerd seksfeest kan aanschouwen.

Enerzijds bevraagt het werk onze verhouding tot subversiviteit, tot schaamteloze lustbeleving in een steeds opgeruimder publiek domein. Anderzijds toont het werk de mannen in hun wankele zoektocht naar kwetsbaarheid en kameraadschap. Kondigen ze een nieuwe vrijheidsbeweging aan? Bewegen we ons veertig jaar na de gay liberation richting een ‘narco-seksuele revolte’? Of hebben we onze seksuele idealen te grabbel gegooid, ligt de zogenaamde revolutie nu in coma op de sofa?

Broeders verheft u ter vrijheid

In een geautomatiseerd distributiecentrum zingen tien Bulgaarse performers, die ervaring hebben als arbeidsmigrant, acht uur lang een historisch arbeidslied. Hun werkonderbrekingen zijn afgeleid van die bij e-commercebedrijf Amazon. Door robotica en zang naast elkaar te plaatsen, bevraagt de voorstelling de waarde van het werkende lichaam, de arbeidersbeweging en de erfenis van het socialisme in tijden van automatisering. Bezoekers kunnen de voorstelling zo lang bijwonen als ze willen.

Een tentoonstelling belicht onder andere de woonvertrekken van de performers en objets trouvés van verschillende werkvloeren. Het videowerk ‘To perform’ en de documentaire ‘The recruitment’ (over de creatie van het werk) onthullen de visie van de performers op de voorstelling en de politiek van de arbeid.

Happiness

Op straat staat een klein betonnen gebouw, dat het midden houdt tussen een openbaar toilet en apotheek. Een humanoid – een menselijk uitziende robot – is werkzaam in de clandestiene apotheek. Zij geeft ons uitleg over drugs, pijnstillers en antidepressiva, middelen waarmee we de serotonine- en dopamineniveaus in onze hersenen kunnen bijstellen, en al doende onze gemoedstoestand kunnen bepalen.

In de combinatie van robotica en drugs benadert het werk het gebied waar mens en kunstmatigheid samenvallen, waar artificiële middelen ons helpen weer of meer mens te zijn, of om dat menszijn juist voor even te verlaten.

Guilty Landscapes

episode I Hangzhou

episode II Port-au-Prince

episode III Homs

episode IV Pattaya

Wat aanvankelijk een vooraf opgenomen video lijkt van een noodlijdende plek in de wereld, blijkt een live internetverbinding te zijn. Een bewoner van de locatie lijkt terug te kijken naar zijn beschouwer, die rondloopt in de museumzaal. Zonder zichtbaar moreel oordeel spiegelt de protagonist het gedrag van de museumbezoeker. De mensen in de projectie lijken niet of nauwelijks getroffen door het veronderstelde leed, ze nuanceren hun eigen slachtofferschap.

Het werk adresseert niet zozeer de specifieke problemen van de getoonde plek, maar verlegt de aandacht naar de kijkervaring. Het bevraagt de blik van de kijker op “de pijn van anderen”, de aannames en impliciete machtsverhouding die in dat kijken verborgen liggen.

Homo Desperatus

44 vitrines bevatten natuurgetrouwe schaalmodellen van locaties van menselijk leed zoals de kernreactor in Fukushima, het detentiekamp Guantanámo Bay in Cuba en een ingestorte kledingfabriek in Bangladesh.

Iedere vitrine wordt bewoond door een mierenkolonie. Het werk transformeert het museum tot een formicarium: 70.000 mieren proberen een leven op te bouwen op de plekken van menselijke catastrofes. Iedere locatie is uitgerust met een vingercamera die de locatie filmt vanuit het perspectief van de nieuwsverslaggeving. De live video wordt in dezelfde ruimte geprojecteerd.

De bezoeker zoomt in en uit, tussen analytische afstand en emotionele betrokkenheid bij het lijden van de diersoort mens, hier gerepresenteerd door de mier.

The Silent Body

Een naakte performer is van de museumbezoeker gescheiden door een glazen geluiddichte wand. Hij of zij fantaseert over seksuele ontmoetingen met de beschouwer. Het venster maakt de uitgesproken woorden onhoorbaar – de performer lijkt tot stilte gemaand – maar een spraak-naar-tekst converter maakt de woorden zichtbaar op de achterwand.

Zo ontstaat er een werk dat enerzijds het verlangen naar fysieke nabijheid uitspreekt, de kijkers aanspreekt als seksueel object, maar die nabijheid anderzijds direct weer onmogelijk maakt. Het glas lijkt de woorden te censureren. Het toont de domesticatie van het waanzinnige en dierlijke in onszelf.

Sic transit gloria mundi

Een bouwplaats in het centrum van de stad fungeert als model voor een wereld in transitie, waar ideeën over macht en zeggenschap beginnen te verschuiven. Een bord kondigt de bouw aan van een “monument voor het einde van de westerse hegemonie”. Een hoge houten schutting scheidt de bouwplaats af van de stad. Het is een invasief gebaar, de stadsbewoner wordt buitengesloten. Dit wordt versterkt door aankondigingen in het Arabisch, Russisch en Chinees.

Vanuit een bezoekerscentrum op het bouwterrein heeft men zicht op de gesuggereerde bouwplannen. Het ontwerp, een monumentaal marmeren standbeeld van een gevallen witte man, legt een link met de discussie over historische standbeelden als teken van westers imperialisme. Een tastbare vooruitwijzing naar het monument is een grote witte hand die voortdurend wordt verplaatst.

Phobiarama

Het werk verkent het verband tussen ‘politics of fear’ en de huidige spektakelmaatschappij. De installatie functioneert als een spookhuis; met schijnbaar spectaculaire middelen worden de angst-receptoren van bezoekers aangesproken . Zij nemen plaats in een karretje en maken een rit door verschillende ruimtes: Flikkerende tv-schermen verlichten de installatie, hoorbaar zijn de apocalyptische woorden van politici en terroristen. Een groep fysiek krachtige performers van kleur betreedt de installatie, mannen die in het dagelijks leven worden onderworpen aan vormen van etnisch profileren. Aanvankelijk bedienen de mannen zich van de middelen en esthetiek die we kennen van een spookhuis, ze verschijnen als grizzlybeer en clown, maar gaandeweg wordt hun verschijning en intentie meerduidig. Het onderscheid tussen realiteit en attractie wordt diffuus.

Ceci n’est pas…

In een glazen cabine midden in de stad wordt tien dagen lang een ‘ongewenste voorstelling van zaken’ getoond. De expositie van tien levende beelden toont mensen die in een bepaalde hoedanigheid als ongewenst worden beschouwd. Als zeldzame relicten staan ze opgesteld achter geluiddicht glas. Zinspelend op La Trahison des images (Het verraad der voorstelling) van René Magritte ontleedt het werk de spanning tussen een woord en een representatie van dat woord in een beeld. Het werk verkent de reden achter verschillende vormen van maatschappelijk ongemak, en de wenselijkheid om dat ongemak te tonen en bespreken in het publieke domein.

Wanna Play?

Wanna Play? (Liefde in tijden van Grindr) (2014)
Vanuit een glazen ruimte op een plein chat Dries Verhoeven met gebruikers van de online dating app Grindr over intimiteit. Hij vraagt hen langs te komen om hem te bevredigen in zijn niet-seksuele behoeftes. Hij wast bijvoorbeeld hun haren, zingt samen onder de douche, of vraagt hen of hij een uur hun hand mag vasthouden. Tien dagen lang, 24/7, is zijn leven en zoektocht naar verbinding voor iedereen zichtbaar.

Het scherm van Verhoeven zijn mobiele telefoon wordt groot geprojecteerd, de (geanonimiseerde) chats zijn voor iedereen leesbaar. De digitale publieke ruimte, het internet, wordt in de tien dagen zichtbaar gemaakt in de analoge publieke ruimte, de straat.

Songs for Thomas Piketty

Op plekken waar bedelen is verboden plaatst Verhoeven bedelende en zingende (aluminium replica’s van) ghettoblasters. Hij werkt daarvoor samen met een grote groep daklozen, en plaatst hun stem voor even terug op straat. Het werk roept vragen op over de representatieve functie van de publieke ruimte. Hebben vooral commerciële partijen en veiligheidsdiensten een stem in wat we toestaan op straat, of geven we de ongemakkelijke, soms manipulatieve of irriterende stem van bedelaars ook een plek?

Fare Thee Well!

Bezoekers kijken door een telescoop en zien op twee kilometer afstand op een lichtkrant een traag voorbijglijdende tekst: een verzameling zaken en denkbeelden, waar we als maatschappij afscheid van hebben genomen of die we onlangs hebben verwelkomd. Op hun hoofdtelefoon klinkt de opera-aria Ah! Spietato van Händel.

Het werk reageert daarmee op sombere en apocalyptische toekomstscenario’s. Het blijft ongewis of we de getoonde veranderingen zouden moeten omarmen, betreuren of nuanceren.

De Uitvaart

Tien plechtige begrafenismissen zijn een reflectie op de onheilsretoriek van politieke spelers en cultuurpessimisten. De toeschouwers staan stil bij het ‘overlijden’ van verdwenen denkbeelden, waarden of maatschappelijke condities: De Europese gedachte, Ons geloof in god, Het Duitse schuldgevoel etc.

Na de plechtigheid volgt een processie door de stad en een begrafenis op een daarvoor aangelegde begraafplaats. Door bezoekers op te nemen in het ritueel, worden ze medeplichtig gemaakt aan de happening, en geactiveerd in hun positiebepaling ten opzichte van de vermeende dood.

U bevindt zich hier

In een installatie die doet denken aan een hotel, krijgen bezoekers hun eigen slaapkamer. Daar zijn ze alleen en anoniem, totdat ze zicht krijgen op de mensen aan de andere kant van de muur. In de oorspronkelijke opzet functioneerde het werk als model voor de anonimiteit in grote steden, waar mensen simultaan een soms vergelijkbaar leven leiden. Door de pandemie van 2020 werd het werk ook een reflectie op onze tijd van zelf-isolatie, de nabijheid van onbekenden was plotseling een bedreiging geworden.

 

Niemandsland

Twintig toeschouwers wachten op twintig voormalige vluchtelingen in de hal van een treinstation. De toeschouwer volgt een van de migranten tijdens een wandeling door de stad. Op hun hoofdtelefoon horen ze scenario’s over het mogelijke leven van de zwijgende gids. Het streven is niet het onthullen van de identiteit van de gids, maar eerder het ontleden van de blik van de toeschouwer. De tekst speculeert op het leven van de migrant. Het werk problematiseert daarmee het idee van authenticiteit in het leven van vluchtelingen: Waarom de waarheid delen als liegen kan leiden tot een beter bestaan?

Life Streaming

Twee internetcafés staan met elkaar in verbinding. Twintig bezoekers in Europa chatten met twintig performers in Sri Lanka op het strand dat werd getroffen door de Tsunami van 2004. Wat begint als een onschuldige chat, verandert in een gesprek over ons empathisch brein. De performers zetten vraagtekens bij hun eigen slachtofferschap en proberen te achterhalen waar het westerse hart sneller van gaat kloppen.
Door ingrepen in de ruimte verandert het gesprek in een fysieke ervaring. Uiteindelijk stroomt een grote hoeveelheid warm water het Europese internetcafé binnen.

De Grote Beweging

In De Grote Beweging wordt de werkelijkheid ondertiteld. Toeschouwers zitten in een kleine bioscoopruimte en zien het leven, zoals dat zich op dat moment buiten afspeelt achter de wand van de bioscoop, als film. Argeloze voorbijgangers spelen de hoofdrol.

Een Chinese voice-over beschrijft het leven zoals dat zich buiten afspeelt, ondertiteld in de taal van het land van opvoering. De bezoeker hoort wat uitzonderlijk is aan het alledaagse gedrag op een plein in een westers land in de ogen van iemand wiens denken is bepaald door het collectiviteits-denken. Voor de Chinese voice-over staat individueel gedrag in relatie staat tot de grote verhalen van het ontstaan van het heelal, de aarde en de mensheid. Door het Mandarijn van die voice-over en het hanteren van de verleden tijd, ontstaat bij de bezoeker een zekere afstand tot die buitenwereld.

Na twintig minuten valt de film stil, traag wordt het gefilmde materiaal teruggespoeld, het geraas over het plein verandert in een gezamenlijke choreografie. Vertoond “in reverse” blijken de voorbijgangers zich bewust van elkaars aanwezigheid. In de achteruitlopende massa beweegt zich één persoon vooruit, het blijkt de Chinese voice-over; een vrouw die zich op deze manier onttrekt aan de groep. Uiteindelijk ziet de bioscoopbezoeker zichzelf terug in de film. Hoe verhoudt zijn blik op zichzelf zich tot het denken over de menselijke geschiedenis?

God zegene de greep

God zegene de greep is een installatievoorstelling over gemeenschapszin in tijden van voorspelde rampspoed. Bewegen we ons dichter naar elkaar als de economische en ecologische catastrofes bewaarheid worden of worden we zelfzuchtig als we onze eigen ondergang in de ogen kijken? Twintig toeschouwers nemen plaats in een reddingscapsule, allen hebben ze een kleine luidspreker om hun nek. Er zijn geen acteurs.

(meer…)

Donkere Kamer

Donkere Kamer is een installatie-voorstelling over de kracht en de onmacht van het menselijk oog in het tot stand brengen van intimiteit. Zes blinde performers filmen de stad die ze zelf niet kunnen zien met een panorama-camera. Dit filmmateriaal wordt in de voorstellingsruimte rondom de toeschouwers geprojecteerd. De tastende mens, lopende in de stad, wordt in de voorstelling tegenover de ziende mens in het theater geplaatst. Bezoekers ervaren hoe de blinden de stad, elkaar en uiteindelijk ook die bezoekers zelf waarnemen en hoe dat verschilt of overeenkomt met hun eigen ervaring. De performers praten over hun verlangen aan intimiteit/seksualiteit en hoe de afwezigheid van gezichtsvermogen hen daarbij helpt of in de weg zit. (meer…)

Lege Handen

Lege Handen is een installatie-voorstelling over onze blik op de afhankelijke mens. Twee generaties staan op het toneel; vijf mensen jonger dan 8 jaar en vijf mensen ouder dan 80 jaar. De toeschouwers, veelal diegenen tussen de twee generaties, zitten op de tribune, voorouders en afstammelingen.

Op de grond liggen 20.000 lege eieren. Lichtkranten hangen verspreid door de ruimte. De geprojecteerde teksten bevragen onze blik op de afhankelijke generaties. Wanneer we een fysieke verantwoordelijkheid dragen voor iemand, zien we diegene dan wel als een volwaardig mens, iemand die ook gevaarlijke gedachten mag hebben, of maakt afhankelijkheid simpel en onderdanig? Durven we de complexiteit van een volwassen leven op hen te projecteren? Of zien we bij voorkeur hun geruststellende glimlach?

Uw koninkrijk kome

Twee bezoekers zitten in een kleine ruimte, van elkaar gescheiden door een geluiddichte glazen wand. Beiden horen ze de vooraf opgenomen stem van een performer. Hierdoor worden ze beïnvloed in hun gedrag in de ruimte en in hun perceptie van de ander. De twee zwijgende bezoekers denken gelijktijdig na over de mogelijkheid van intimiteit. Verlangens worden getoond als een construct; een willekeurige onbekende blijkt eenvoudig te kunnen veranderen in een dierbaar of begerenswaardig persoon.

Uw koninkrijk kome is vertaald in zes talen. Hierdoor is een internationale versie ontstaan die toeschouwers die verschillende talen spreken elkaar laat ontmoeten.

In Frankrijk speelt de voorstelling als Au Milieu du gué, in Duitsland als Dein Reich komme.

Sporenonderzoek

Toeschouwers lopen alleen door een verlaten station. Op zijn mobiele telefoon gaat de bezoeker in gesprek met een performer, ze praten over de routes die de bezoeker heeft afgelegd in zijn leven. Aan het eind van de voorstelling blijkt de performer de gegevens te hebben verwerkt in een verhaal. Schijnbaar betekenisloze verhalen krijgen onverwacht een belangrijke plaats binnen de voorstelling. Uiteindelijk verlaat de bezoeker het station op een rijdend bed.

(meer…)

Hartstocht

Hartstocht is een theatrale bustocht die toeschouwers de omgekeerde wereld laat ervaren. Zij worden in een geblindeerde VW-bus met open dak vervoerd door een stad. Op schoothoogte zijn spiegels bevestigd waardoor de stad ‘onder hen doorglijdt’. Onderkanten van gebouwen, kerken, bomen en wolken zien de bezoekers voorbij komen. Teksten op een koptelefoon maken het tot een associatieve voorstelling over het loslaten van de controle.